Geschiedenis Noord-Holland
Holland was het belangrijkste gewest met de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werd een Bataafse Republiek uitgeroepen. Na een staatsgreep over 21 januari 1798 werd op 23 april 1798 een Acte over Staatsregeling aangenomen, waarmee de oude gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. Een republiek werden onderverdeeld in 8 departementen met zo heel wat mogelijk gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
het departement met Texel
het departement betreffende een Amstel
dit departement van de Delf
Ook lagen verder het departement betreffende een Schelde en Maas en dit departement van de Rijn deels op Hollands grondgebied.
Uiteindelijk voldeed de nieuwe rangschikking niet en na de instelling in 1801 betreffende dit Bataafs Gemenebest werden het departement Holland ingesteld in overeenstemming met een antieke gewestelijke grenzen van Holland. In 1806 werd het Bataafs Gemenebest verwisselen via het Koninkrijk Holland. Het jaar daarop werd dit departement Holland opgedeeld in dit departement Amstelland (overeenkomend met Noord-Holland) en het departement Maasland (overeenkomend met Zuid-Holland). Na in 1811 dit Koninkrijk Holland voor het Franse Keizerrijk werd gevoegd, werd Amstelland voor Utrecht gevoegd tot het département de la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werd Maasland omgedoopt tot département des Bouches-de-la-Meuse - Monden betreffende een Maas.
Na een Fransen einde 1813 uit Holland gevlucht waren, was een rangschikking aanvankelijk ongewijzigd. Betreffende de Grondwet van 29 maart 1814 werden de departementen vervangen door provinciën of landschappen. Zuiderzee en Monden betreffende een Maas werden verenigd in een provincie Holland. Door minister Betreffende Maanen werden in een grondwetcommissie alsnog een titel Holland en West-Friesland voorgesteld "teneinde juiste verlangen met achtenswaardige Noordhollanders ... toe te melden", doch het werden via de rest van de commissie verworpen.[twee]
Een andere provincie kreeg in 1814 2 gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam betreffende een voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen retour met Friesland tot Holland, doch ons deel over Hollands Brabant was voor Noord-Brabant en in 1815 werden verder dit laatste Hollands Brabant, het Land aangaande Altena, bij Noord-Brabant gevoegd. Uiteindelijk werd in 1820 de grens met Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Om de dominantie te reduceren werden Holland voor een grondwetsherziening betreffende 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. De noodzaak hiertoe werden in Zuid-Holland niet gevoeld. In Noord-Holland gold dit wel in sterke mate vanwege Amsterdam, het in 1838 dit provinciaal gerechtshof met zichzelf voorbij zag kunnen ten gunste met Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd een overheersende staat betreffende Amsterdam en drong men met op het herstel betreffende de verdeling zoals deze was tussen het Noorder- en Zuiderkwartier voor 1795. Op deze plaats werden desalniettemin ook niet aan tegemoetgekomen. Nadat de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werden die voor Noord-Holland gevoegd, waarna Zuid-Holland in 1864 het grootste deel aangaande de gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden een eilanden Vlieland en Terschelling voor de provincie Friesland ingedeeld.[3] Het voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit van Noord-Holland.
Om 2010 tot 2012 was daar enig tijd sprake betreffende een samenvoeging aangaande de provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werden duidelijk dat deze plannen over een baan zijn.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto met het Noorderkwartier, een IJsselmeerpolders en ons deel betreffende Friesland
Noord-Holland bestaat grotendeels uit een kopvormig schiereiland tussen een Noordzee, de Waddenzee en dit IJsselmeer. In dit zuiden grenst een provincie aan Zuid-Holland en Utrecht, in dit oosten via medicament betreffende de Houtribdijk en Hollandse Brug met een provincie Flevoland en in het noorden via medicament betreffende de Afsluitdijk met een provincie Friesland.
De provincie mag worden onderverdeeld in een noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en ons zuidelijk deel, waarbij dit Noordzeekanaal (en eerst het IJ) ingeval grens fungeert.
Ten zuiden met dit Noordzeekanaal liggen een stedelijke gebieden aangaande Amsterdam, Haarlem, de Haarlemmermeer betreffende de luchthaven Schiphol en tegelijkertijd dit Gooi, alsook een dichtbevolkt gebied, doch met een landschappelijk volkomen ander karakter (bosrijk en niet volkomen vlak).
Ten noorden aangaande het Noordzeekanaal bevinden zichzelf de Zaanstreek en verschillende, kleinere, delen en dorpen. De dichtstbevolkte zone loopt tot wat voorbij de plaats Alkmaar. Daar bevinden zich in het deel betreffende een provincie ook landelijker gebieden: Waterland, een grote droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en geheel in dit noorden de Kop over Noord-Holland met het uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, dit voormalige eiland Wieringen en dit waddeneiland Texel.
De westkust over een provincie wordt grotendeels via duinen beschermd. Hier liggen bekende badplaatsen als Zandvoort, IJmuiden, Wijk met Zee, Egmond aan Zee en Bergen. Daar waar de duinen via de Noordzee waren verzwolgen, werden de Hondsbossche Zeewering aangelegd.
Een streek tussen Haarlem, Velsen (met beide zijden over dit Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar heet Kennemerland. Ons deel aangaande Kennemerland vormt een IJmond, met een Hoogovens en andere industrie: het kan zijn het westelijk gebied met het Noordzeekanaal, betreffende mits middelpunt de haven en sluizen betreffende IJmuiden. Ten noorden van Kennemerland ligt een oude marktplaats Schagen en op een noordpunt over het schiereiland een marinehaven Den Helder, daarnaast veerhaven wegens Texel.
Aan een oostkust liggen historische steden indien Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en verder het eiland Marken en een opmerkelijke vissersplaats Volendam.
Een voornaamste binnenwateren in Noord-Holland zijn dit IJ (ooit ons zeearm) en het Noordzeekanaal betreffende een daarin, al vervolgens ook niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en het Noordhollandsch Kanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland geraken verschillende dialecten gesproken. Landelijk geniet dit Amsterdams de meeste bekendheid, dat uitgezonderd in Amsterdam ook in steden wanneer Alkmaar, Purmerend en Hoorn veel kan zijn te beluisteren, omdat op deze plaats veel Amsterdammers wonen. Een meeste typische dialecten vindt men op dit platteland. Op welke manier noordelijker men komt, hoe verdere het lokale dialect betreffende een standaardtaal afwijkt; vooral dit Tessels en dit Wierings hebben ons enorm eigen karakter.
Precies zodra in verschillende dialectgebieden is in Noord-Holland sprake over een teruggang met de dialecten. Toch bestaan enkele dialecten nog opvallend vitaal. Met name dit Volendams is ter plaatse nog heel meestal gesproken. Andere dialecten, zoals dit Aalsmeers, bestaan nagenoeg verdwenen.
Het IJ kan zijn vanouds ons barrière en het blijkt ook uit een dialecten. Een dialecten ten noorden over het IJ zijn een meeste afwijkende.
Onder het IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te beluisteren)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
De dialecten ten zuiden met dit IJ en Noordzeekanaal lijken meer op de dialecten met Zuid-Holland en geraken taalkundig dan ook dikwijls ingeval Zuid-Hollands beschouwd. Immers nemen een traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts ons overgangspositie in, met zowel Noord- wanneer Zuid-Hollandse kenmerken. Een Gooise dialecten, die intern vrij divers zijn, vallen in een Utrechtse band.
Boven dit IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
De dialecten aangaande vanouds geïsoleerde gemeenschappen mits Volendam, Egmond ofwel een Waddeneilanden beschikken over een heel eigen ontwikkeling doorgemaakt en bestaan op enkele punten enorm conservatief gebleven, daar waar ze zichzelf op andere punten juist opvallend hebben vernieuwd en daardoor zeer scherp met een omliggende dialecten bestaan kunnen afwijken.
De opstelling over de dialecten boven het IJ is problematisch en is aanleiding geweest tot meerdere polemieken in de taalwetenschap. Dikwijls kan zijn op een verwantschap betreffende dit Fries gewezen: betreffende name een conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) beschikken over veel achterbaks betreffende dit Fries. Heel wat onderzoekers vermoedden ons Fries substraat: een oorspronkelijke taal zou Fries zijn geweest. Het Hollands zou het Fries pas laat verdrongen beschikken blog over en bezit dit nimmer zeker mogen vervangen, zodat Friese vormen en constructies nog voortleven in de dialecten. Hoewel deze theorie veel aanhang heeft, wordt ze door overige taalkundigen betreffende een hand gewezen en zullen een Friese vormen voorheen op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV kan zijn ons overheids-NV, gesticht op 4 juli 2004, betreffende een Provincie Noord-Holland indien enige aandeelhouder. De organisatie zorgt in opdracht betreffende de besturen betreffende de recreatieschappen vanwege de ontwikkeling, aanleg, het beheer en onderhoud aangaande zes recreatiegebieden in Noord-Holland: Het Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Natuur Noord-Holland
In Noord-Holland zijn twee grote nationale parken: het Nationaal Park Duinen van Texel (de gehele westzijde over Texel) en dit Nationaal Park Zuid-Kennemerland (een brede duinstrook met Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Tevens bestaan daar in Noord-Holland een tiental overige door Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder het Noordhollands Duinreservaat (aangaande Wijk aan Zee tot Schoorl), de Schoorlse Duinen en een Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte bestaan daar in Noord-Holland nog ettelijke overige grotere en kleinere natuurgebieden, zoals het Goois Natuurreservaat, de Hulk, dit Naardermeer, dit Balgzand en een Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. plaats door Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland voor dit hoofdartikel aan het item.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland is vanaf de zomer ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort